Uitsluiting partneralimentatie in huwelijkse voorwaarden toch mogelijk?

Geplaatst op 21 juni 2022

De Advocaat Generaal (AG) heeft op 18 mei cassatie in het belang der wet ingesteld over de vraag of aanstaande echtgenoten het recht op partneralimentatie voorafgaand aan het huwelijk bij huwelijkse voorwaarden kunnen uitsluiten. Wordt uitsluiting van partneralimentatie in huwelijkse voorwaarden nu toch mogelijk?

De afgelopen jaren is het in de rechtspraak de lijn geweest dat het voorafgaand aan het huwelijk uitsluiten van partneralimentatie bij huwelijkse voorwaarden op grond van de wet nietig is. Wel kan het zo zijn dat het beroep op de nietigheid onder bijzondere omstandigheden in strijd kan zijn met de redelijkheid en billijkheid. Ook in de literatuur bestaat discussie over dit onderwerp. Om helderheid te krijgen of een in huwelijkse voorwaarden opgenomen nihilbeding ten aanzien van partneralimentatie stand houdt, heeft de AG cassatie in het belang der wet ingesteld en haar conclusie hierover uiteengezet. Wij vatten de essentie graag voor je samen:

Conclusie van de AG
De AG concludeert huwelijkse voorwaarden waarin wordt afgezien van partneralimentatie op dat onderdeel rechtsgeldig zijn. Volgens de AG heeft de wetgever de contractvrijheid van echtgenoten ten aanzien van partneralimentatie voorop willen stellen. Met de mogelijkheid van uitsluiting van het recht op partneralimentatie voorafgaand aan het huwelijk wordt volgens haar ook geen ander type huwelijk geïntroduceerd, gezien de nu al bestaande mogelijkheden voor (aanstaande) echtgenoten om op het vlak van onder andere het huwelijksvermogensregime en pensioen ervoor te kiezen deze voorafgaand aan het huwelijk te regelen. Overigens vindt de AG wel dat een nihilbeding in een voorhuwelijkse alimentatieovereenkomst niet onaantastbaar is. Dat betekent dat in specifieke situaties een dergelijk nihilbeding mogelijk geen stand houdt. Onder bijzondere omstandigheden kunnen partijen de rechter op grond van de wet verzoeken het nihilbeding open te breken.

Belang voor de praktijk
Hoewel niet zeker, licht het in de lijn der verwachting dat de Hoge Raad de conclusie van de AG zal volgen. In elk geval blijkt nu extra duidelijk dat er momenteel onzekerheid bestaat over de rechtskracht van een nihilbeding ten aanzien van partneralimentatie voorafgaand aan het huwelijk. Notarissen zullen daarom bij het opstellen van huwelijkse voorwaarden partijen zorgvuldig over deze onzekerheid moeten informeren. Scheidingsprofessionals zullen met cliënten die in hun huwelijkse voorwaarden afspraken hebben gemaakt om van partneralimentatie af te zien, moeten bespreken dat onzeker is of deze afspraken juridisch stand houden.
Gelukkig is nu zicht op einde aan de onzekerheid: de uitspraak van de Hoge Raad is voorlopig bepaald op 25 november 2022. De Scheidingsdeskundige houdt jou uiteraard op de hoogte.

Voor de lezer die zijn juridische kennis nog wil bijspijkeren geven wij als toegift nog een korte toelichting over de organisatie van de Hoge Raad en wat cassatie in belang der wet inhoudt:

Parket van de Hoge Raad
Aan de Hoge Raad is een parket (kantoor) verbonden waarvan de advocaten-generaal (AG’s) deel uitmaken en waar de procureur-Generaal aan het hoofd staat. De procureur-generaal geeft juridische adviezen, ofwel conclusies, aan de Hoge Raad. In de praktijk worden deze conclusies meestal door de advocaten-generaal namens de procureur-generaal genomen. De advocaten-generaal dragen daarbij zelfstandig verantwoordelijkheid voor de inhoud van hun conclusies.

Cassatie
Zoals je in dit artikel kon lezen is de functie van cassatierechtspraak dat rechtseenheid blijft geborgd en de rechtsontwikkeling worden bevorderd. Tevens betekent in cassatie gaan in beroep gaan bij de Hoge Raad tegen een beslissing van een lagere rechter. Daarbij kunnen geen nieuwe argumenten worden ingebracht, er wordt getoetst of het recht goed is toegepast. Cassatie is er om fouten te herstellen, dit biedt degene die in cassatie gaat rechtsbescherming.

Cassatie in het belang der wet
Door een vordering tot cassatie in te stellen, kan de procureur-generaal (of namens deze één van de AG’s) om een beslissing van de Hoge Raad vragen over een rechtsvraag die in het belang van de rechtseenheid of rechtsontwikkeling moet worden beantwoord. Bijvoorbeeld als partijen zelf geen cassatieberoep bij de Hoge Raad instellen of als er geen cassatie beroep mogelijk is. Deze beslissing van de Hoge Raad heeft geen rechtsgevolgen voor de betrokken partijen en is in deze gevallen alleen bedoeld om duidelijkheid te geven voor toekomstige gevallen.

Permanent Actueel
Wil je graag op de hoogte blijven van ontwikkelingen die van belang zijn voor de scheidingspraktijk? En maak je nog geen gebruik van praktijkondersteuning of onze digitale leeromgeving? Vraag dan nu een gratis proefabonnement aan!