Is partneralimentatie die tijdens het huwelijk wordt betaald fiscaal aftrekbaar?

Is partneralimentatie die tijdens het huwelijk wordt betaald fiscaal aftrekbaar? Rechtbank Gelderland legt uit!

Wat was er aan de hand?
Man en een vrouw zijn verwikkeld in een scheiding. De scheiding is nog niet definitief omdat deze nog niet is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.[1] In de voorlopige voorzieningen procedure is partneralimentatie toegewezen die de vrouw moet betalen aan de man. Het spreekt voor zich dat de toekenning van partneralimentatie is gebaseerd op een brutobedrag omdat deze in principe aftrekbaar is voor de betaler en belast is voor de ontvanger.[2]

De vrouw verzoekt de rechtbank de uitspraak te herzien omdat er sprake is van een zogenaamde kennelijke fout. Volgens haar is de partneralimentatie voor haar niet fiscaal aftrekbaar zolang de scheiding nog niet definitief is. Volgens de vrouw moeten zij en haar toekomstige ex-echtgenoot gescheiden zijn én duurzaam gescheiden leven.

De man stelt dat de partneralimentatie wel aftrekbaar is, omdat hij en zijn toekomstige ex-echtgenote niet op hetzelfde adres verblijven en geen gezamenlijke huishouding voeren. Volgens hem is er geen sprake van een kennelijke fout.

Beoordeling rechtbank
De rechter kan op verzoek van de vrouw een kennelijke rekenfout, schrijffout of andere kennelijke fout in zijn beschikking verbeteren.[3] Het criterium hierbij is of voor de man en de vrouw en/of derden direct duidelijk is dat van een vergissing sprake is.

In deze procedure gaat het om de vraag of de rechtbank een bruto of netto bedrag aan partneralimentatie had moeten vaststellen. Partijen verschillen van mening over de vraag of de partneralimentatie al dan niet belastbaar en aftrekbaar is, nu partijen nog gehuwd zijn en wel gescheiden wonen maar nog op hetzelfde adres staan ingeschreven.

De rechtbank is van oordeel dat er in de beschikking geen sprake is van een fout en legt voor het gemak van de rechtzoekende en hun advocaten nog even en-passant uit hoe e.e.a. fiscaal in elkaar steekt.

Voor de fiscale behandeling van partneralimentatie gaat het er niet om dat er sprake is van een formeel-juridische scheiding. Het gaat erom dat de echtelijke samenleving feitelijk verbroken is. Daarbij is het ook van belang dat de wil van beide of één van beide partners gericht is om duurzaam gescheiden te leven. In deze procedure rondom het treffen van voorlopige voorzieningen in het kader van de echtscheidingsprocedure, is er sprake van de wil tot duurzame gescheidenheid.

Een mooi staaltje service van een civiele rechter nietwaar :-)

Analyse en belang voor de praktijk
Deze uitspraak biedt geen nieuw inzicht. Maar blijkbaar had de professionele bijstand van mevrouw dit toch niet goed op het netvlies. Daarom willen we de problematiek toch nog even aanpunten.

Om een lang verhaal kort te maken kunnen we vaststellen dat in fiscale zin al sprake kan zijn van partneralimentatie op het moment dat cliënten duurzaam gescheiden leven.[4] Problemen ontstaan wanneer ex-echtgenoten het niet aannemelijk kunnen maken dat er een overeenkomst is tot betaling van partneralimentatie. Een duidelijke overeenkomst of gerechtelijke uitspraak is daarom nagenoeg altijd noodzakelijk.

Omgekeerd zou deze eis van duurzaam gescheiden leven betekenen dat als ex-partners, die dus al wel juridisch gescheiden zijn, nog op hetzelfde adres wonen eventueel betaalde partneralimentatie niet kunnen aftrekken. In 2023 heeft de Kennisgroep van de Belastingdienst dit knelpunt onderkend en het standpunt ingenomen dat gedurende de periode dat ex-gehuwden nog samenwonen sprake is van een aftrekbare onderhoudsverplichting mits er sprake is van een onderhoudsverplichting die rechtstreeks voortvloeit uit het familierecht.[5]

Wil je meer weten over fiscaliteiten en scheiding? De Scheidingsdeskundige biedt diverse opleidingen rondom dit actuele thema zoals bijvoorbeeld:

Leergang Erkend Scheidingsadviseur
Belastingaangifte in het jaar van scheiding

[1] Art. 1:163 lid 1 BW
[2] Art. 6.3 lid 1 onder a Wet IB 2001 en Art. 3.101 lid 1 onder b Wet IB 2001
[3] Art. 31 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
[4] Hoge Raad 15 december 1976, ECLI:NL:HR:1976:AX3905 - Hof Arnhem-Leeuwarden 24 maart 2015, ECLI:NL:GHARL:2015:2213 - Hof Arnhem-Leeuwarden 13 mei 2014, ECLI:NL:GHARL:2014:3923
[5] Kennisgroep standpunt KG:070:2023:1 Samenwonende ex-gehuwden en aftrekbaarheid alimentatie