In een recente uitspraak van de Rechtbank Den Haag speelt de vraag of een mediator aansprakelijk kan worden gesteld voor vermeende tekortkomingen bij de begeleiding die ziet op een levensverzekering en het toepassen van de beleggingsleer bij een vergoedingsrecht.

Wat was er aan de hand?
Op 27 januari 2023 sluiten een man en vrouw een mediationovereenkomst met een registermediator die tevens gespecialiseerd is in de juridische, financiële en fiscale aspecten van het scheidingsproces.

De vrouw en haar toenmalige echtgenoot hebben op 24 april 2023 tijdens een vierde mediationgesprek een echtscheidingsconvenant getekend. In dit convenant is, voor zover relevant, het volgende opgenomen:

• Partijen achten zich in staat om te voorzien in het eigen levensonderhoud waardoor partijen na de ontbinding van hun huwelijk tegenover elkaar niet tot betaling van een alimentatie gehouden zijn.
• De vrouw heeft uit haar niet te verrekenen privévermogen een bedrag van € 55.000 geïnvesteerd in de echtelijke woning. De man heeft uit zijn niet te verrekenen privévermogen een bedrag van € 100.000 geïnvesteerd in de echtelijke woning. Per saldo heeft de man een bedrag van € 45.000 meer geïnvesteerd. De investeringen vanuit het privévermogen van partijen in de echtelijke woning worden in verband met het bepaalde in artikel 1:87 Burgerlijk Wetboek, mede bepaald door de waarde van de ontwikkeling van de woning. Partijen wensen niet van deze bepaling af te wijken. Uit hoofde hiervan heeft de man een vergoedingsrecht op de vrouw ter grootte van de helft van € 72.813,56.

Op 1 juni 2023 is de echtscheiding uitgesproken door de rechtbank.

Omdat de vrouw meende dat verschillende onderwerpen niet goed waren geregeld en vastgelegd is er een gesprek geweest op 3 en 12 oktober 2023.

Essentie klacht:
Volgens de vrouw heeft de mediator geen aandacht besteed aan de overlijdensrisicoverzekering, terwijl voor de mediator duidelijk zou zijn dat dit een kernonderwerp van de mediation was. Daarnaast heeft de mediator de vrouw en haar ex-echtgenoot niet geïnformeerd dat zij bij de verdeling van de voormalige echtelijke woning hadden kunnen kiezen voor de zogenaamde nominaliteitsleer in plaats van de zogenaamde beleggingsleer, hetgeen voor de vrouw gunstiger zou hebben uitgepakt.

De vrouw stelt de schade vast op € 68.906,76 en stelt de mediator aansprakelijk. De mediator erkent de aansprakelijkheid niet en daarom wordt de zaak voorgelegd aan de rechtbank.

De rechtbank overweegt:
Op grond van artikel 7:401 van het Burgerlijk Wetboek geldt als uitgangspunt dat een opdrachtnemer bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed opdrachtnemer in acht dient te nemen, hetgeen betekent dat gedaagde dient te handelen zoals van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot in de gegeven omstandigheden mag worden verwacht. Op basis van de gedragsregels voor MfN-geregistreerde mediators, die bij de tussen partijen gesloten mediationovereenkomst van toepassing zijn verklaard, is gedaagde als mediator verantwoordelijk voor het mediationproces en dient zij het verloop daarvan te bewaken. Verder behoort een mediator zich ervan te vergewissen dat partijen tijdens een mediation beseffen wat hun keuzemogelijkheden zijn en inzicht hebben in de consequenties van de door hen te maken of gemaakte keuzen (vet gemaakt en onderstreept door de Scheidingsdeskundige).

Het is aan de vrouw om te stellen en zo nodig te bewijzen dat de mediator niet aan deze zorgplicht heeft voldaan.

De overlijdensrisicoverzekering
Bij het eerste intake gesprek is de overlijdensrisicoverzekering ter sprake gekomen. De mediator heeft ter zitting echter toegelicht, en dat is door de vrouw niet weersproken, dat de overlijdensrisicoverzekering in dit gesprek enkel is genoemd in de context van de omstandigheid dat de ex-echtgenoot van eiseres er moeite mee had dat zij haar testament vooruitlopend op de echtscheiding had gewijzigd. De mediator heeft in dit gesprek aan de hand van een documentenlijst geïnventariseerd welke onderwerpen er tijdens de mediation moesten worden besproken en welke documenten daarvoor door de vrouw en haar ex-echtgenoot moesten worden aangeleverd. De vrouw en haar ex-echtgenoot hebben, zoals de vrouw ter zitting heeft bevestigd, hierbij niet gezegd dat de overlijdensrisicoverzekering bij de mediation moest worden betrokken.

De vrouw heeft samen met haar ex-echtgenoot in aanloop naar het tweede gesprek alle benodigde informatie aangeleverd. Hierbij ontbrak de polis van levensverzekering. In het tweede gesprek heeft de mediator geverifieerd of zij over alle relevante stukken beschikte. Hierbij is de overlijdensrisicoverzekering niet ter sprake gekomen.

De vrouw heeft gesteld dat het duidelijk was voor de mediator dat de wijziging van de begunstiging van de overlijdensrisicoverzekering die haar ex-echtgenoot op haar leven had afgesloten een kernonderwerp van de mediation voor haar was. De mediator heeft dit betwist en heeft aangevoerd dat de vrouw deze overlijdensrisicoverzekering gedurende het mediationtraject niet ter sprake heeft gebracht. De vrouw heeft dit niet weersproken. Zij verkeerde in de veronderstelling dat eiseres en haar ex-echtgenoot dit onderwerp net als de wijziging van het testament van eiseres buiten de mediation wensten te houden.

De mediator heeft tijdens de mediation verschillende vermogensopstellingen gemaakt waarin de polis ontbrak. De vrouw heeft telkens niet aangegeven dat zij stukken miste. Ook bij het tekenen van het convenant heeft de mediator gevraagd of er onderwerpen ontbraken. Het antwoord van de vrouw was steeds ontkennend en het convenant werd getekend.

De rechtbank is van mening dat onvoldoende is vast komen te staan dat de mediator in haar zorgplicht tekort is geschoten.

Het vergoedingsrecht
Uit de huwelijkse voorwaarden bleek geen duidelijke regeling over hoe om te gaan met de waardeontwikkeling van de woning en het toepassen van de beleggingsleer op een vergoedingsrecht. Volgens de vrouw heeft de mediator de beleggingsleer gepresenteerd als feit waardoor de vrouw zich niet bewust was dat ze hiervan konden afwijken en konden kiezen voor de nominaliteitsleer.

De mediator geeft aan dat ze dit wel heeft gedaan en dat cliënten op basis daarvan hebben gekozen voor de beleggingsleer.

De rechtbank stelt dat de vrouw onvoldoende heeft onderbouwd dat de mediator is tekort geschoten in de zorgplicht. De geluidsopname die de vrouw inbrengt ter onderbouwing van haar stelling, is volgens de rechtbank niet voldoende.

Ook uit het argument van de vrouw dat zij afstand heeft gedaan van partneralimentatie en daardoor onbewust onevenwichtig veel heeft ingeleverd ten opzichte van haar ex-echtgenoot kan niet worden afgeleid dat de mediator tekort is geschoten in haar zorgplicht.

Daarbij is, volgens de rechtbank van belang dat de mediator, heeft aangevoerd dat het een welbewuste keuze is geweest van eiseres om afstand te doen van haar recht op partneralimentatie, omdat een alimentatieverplichting de financieringsmogelijkheden van haar ex-echtgenoot voor de overname van de echtelijke woning zou beperken. Deze stelling van de mediator is niet weersproken door de vrouw.

Dat de vrouw ontevreden is met de afspraken betekent volgens de rechtbank niet dat de mediator een verwijt kan worden gemaakt.

Dat de mediator de eiseres niet heeft geadviseerd het echtscheidingsconvenant voor te leggen aan een familierechtadvocaat betekent niet dat de mediator tekort is geschoten in haar zorgplicht.

De aansprakelijkheid van de mediator wordt door de rechtbank Den Haag afgewezen.

Proceskostenveroordeling vrouw
De vrouw wordt, omdat zij in het ongelijk is gesteld, veroordeeld in de proceskosten van de mediator die worden begroot op € 3.907.

Belang voor de praktijk
Ondanks professionele begeleiding kan iedere dienstverlener met een ontevreden klant geconfronteerd worden. Ontevredenheid van een klant betekent natuurlijk niet automatisch dat de professional tekort is geschoten in zijn of haar zorgplicht.

De Rechtbank Den Haag verwacht van een scheidingsprofessional dat die “zich ervan vergewist dat partijen tijdens een mediation beseffen wat hun keuzemogelijkheden zijn en inzicht hebben in de consequenties van de door hen te maken of gemaakte keuzen hebben”. Dat betekent dat je als professional cliënten goed dient te informeren over alle mogelijkheden en juridische, financiële en fiscale gevolgen hiervan. Dit dient achteraf ook reconstrueerbaar te zijn. Hierdoor kun je bij een eventuele klacht of in het verlengde daarvan een juridische procedure onderbouwen hoe jij als professional invulling hebt gegeven aan deze verantwoordelijkheid. Als de wijze waarop de afspraken tot stand zijn gekomen niet reconstrueerbaar zijn kun je terecht of onterecht in een kwetsbare positie komen waarbij de aansprakelijkheid wordt toegekend.